Andrzej Wajda urodził się 6 marca 1926 w Suwałkach. W 1946 r. rozpoczął studia malarskie w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Po trzech latach zrezygnował z malarstwa i podjął studia w szkole w Łodzi.
Jako reżyser zadebiutował w 1954 r. filmem "Pokolenie", opowieścią o grupie młodych ludzi zaangażowanych w konspiracyjną walkę z hitlerowskim okupantem.
Laureat Oscara
Międzynarodowy sukces przyniósł Wajdzie obraz "Kanał" (1956), opowieść o ostatnich godzinach życia powstańców warszawskich z kompanii, która przechodziła kanałami z Mokotowa do Śródmieścia. Kolejnym sukcesem Wajdy był "Popiół i diament" (1958) z niezapomnianą kreacją Zbigniewa Cybulskiego, uhonorowany na festiwalu w Wenecji.
Był nominowany do Oscara w kategorii "Najlepszy film nieanglojęzyczny" za filmy: "Ziemia Obiecana" (1974), "Panny z Wilka" (1979), "Człowiek z żelaza" (1981) i "Katyń" (2007). W 2000 r. Andrzej Wajda otrzymał honorowego Oscara od amerykańskiej Akademii Filmowej za osiągnięcia życia i wkład w rozwój światowej kinematografii.
Jego filmy wyróżniano także weneckim Złotym Lwem, Złotym Niedźwiedziem na Festiwalu w Berlinale i pięciokrotnie Złotą Palmą podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes.
We wrześniu 2013 r. premierę miał film opowiadający o przywódcy Solidarności "Wałęsa. Człowiek z nadziei".
W tym roku film Andrzeja Wajdy "Powidoki" został ogłoszony polskim kandydatem do Oscara.
Polska szkoła filmowa
Polska szkoła filmowa, której współtwórcą był Andrzej Wajda, rozwijała się w latach 1955-1965. Jak zaznaczał reżyser, ogromne znaczenie dla niego miało powiązanie w obrazach zagadnień narodowych, społecznych i moralnych.
Mówiąc o tym po latach, Andrzej Wajda podkreślał, że fenomen polskiej szkoły filmowej polegał między innymi na tym, że powstające w niej produkcje przemawiały także do widzów na świecie.
Najwyższe odznaczenie
W 2011 roku Andrzej Wajda został kawalerem Orderu Orła Białego. Dziękując za odznaczenie, podkreślił, że polskie kino "w trudnych i najtrudniejszych czasach" dążyło do połączenia z widownią poprzez podejmowanie tematów zarówno historycznych, jak i współczesnych.
Wiele obrazów Andrzeja Wajdy na stałe weszło do historii polskiego kina. Ich twórca od 1997 roku jest członkiem Grona Nieśmiertelnych francuskiej Akademii Sztuk Pięknych.
Reżyser jest doktorem honoris causa kilku uczelni oraz laureatem licznych prestiżowych nagród i odznaczeń, między innymi francuskiego Orderu Legii Honorowej i japońskiego Orderu Wschodzącego Słońca.
Jako reżyser teatralny, Wajda szczególnie mocno był związany z krakowskim Starym Teatrem. W latach 1989-90 kierował warszawskim Powszechnym. Zrealizował kilka głośnych spektakli, największym sukcesem było wystawienie "Biesów" na londyńskim Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym LIFT.
Był inicjatorem powstania i fundatorem Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej, otwartego w 1994 roku w Krakowie. W 2002 roku założył w Warszawie Mistrzowską Szkołę Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Zasiadał w Radzie Kolegium Europy Wschodniej imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
Polskieradio.pl/ho